Навіны

Дзень у гісторыі. 30 верасня. Міжнародны дзень перакладчыка. Міжнародны дзень Інтэрнэту. Дзень нараджэння народнага пісьменніка Ніла Гілевіча, акадэміка Ота Шмідта, пісьменніцы Зоські Верас. Дзень памяці гісторыка Мітрафана Доўнар-Запольскага. Прайшоў першы«Чарнобыльскі шлях»

Міжнародны дзень перакладчыка. Заснаваны Міжнароднай федэрацыяй перакладчыкаў у 1991 годзе. “Паштовыя коні прагрэсу” – так вобразна А. Пушкін назваў перакладчыкаў. Значэнне прафесіі іх у жыцці ўсяго чалавецтва з часоў разбурэння Вавілонскай вежы вялізнае, хоць і бывае незаўважным. Дата 30 верасня невыпадковая. У гэты дзень 30 верасня 420 года памёр Геранім Стрыдонскі, адзін з чатырох лацінскіх айцоў Царквы, пісьменнік, гісторык, перакладчык і апякун перакладчыкаў.

Міжнародны дзень Інтэрнэту. Заснаваны Папам Рымскім Янам Паўлам II у 1998 годзе.

У Беларусі на 9,3 мільёна жыхароў 13 мільёнаў карыстальнікаў Інтэрнэт. Вага абанентаў шырокапалоснай сувязі дасягае 90% насельніцтва.

1891 год. У Магілёве нарадзіўся Ота  Шмідт. 

Савецкі матэматык, географ, геафізік, астраном. Апошні вучоны-энцыклапедыст.

Даследчык Поўначы, галоўны рэдактар першай Вялікай савецкай энцыклапедыі. 

Першы ў Магілёўскай вобласці Герой Савецкага Саюза.

Распрацаваў касмаганічную гіпотэзу ўтварэння целаў Сонечнай сістэмы ў выніку кандэнсацыі каласонечнага газава-пылавага воблака.

Яго імем названы першы савецкі навуковы ледакол, вуліцы, плошчы у 1200 населенных пунктах былога СССР. 

У Магілёве ёсць праспект імя славутага ўраджэнца. 

У 1956 годзе былі прапановы па перайменаванню Магілёва ў Шміт-на-Дняпры. 

1892 год. Нарадзілася Зоська Верас (Людвіка Сівіцкая-Войцік). 

Беларуская пісьменніца і грамадскі дзеяч.

3 1909 года займалася актыўнай грамадскай дзейнасцю ў многіх арганізацыях. Член Цэнтральнай рады беларускіх арганізацый. 

Дзеяч беларускіх арганізацый ў Вільні: старшыня Беларускага кааператыўнага таварыства «Пчала», рэдактар часопіса «Беларуская борць».

Аўтар «Беларуска-польска-расейска-лацінскага батанічнага слоўніка» (1924), «Гісторыі ўжывання зёлак у лячэнні» (1934), кнігі вершаў для дзяцей «Каласкі» (1985), успамінаў пра М. Багдановіча, У. Галубка, Ядвігіна Ш. і іншых.

1896 год. Нарадзіўся Аркадзь Астаповіч

Беларускі мастак-графік. Майстар лірычнага пейзажу ў даваеннай беларускай графіцы. 

Творы экспанаваліся на першых Усебеларускіх выстаўках, выстаўцы «Выяўленчае мастацтва БССР» (Масква, 1940).

У Нацыянальным мастацкім музеі знаходзіцца больш за 200 яго твораў.

Быў рэпрэсаваны НКУС. Загінуў на фронце ў 1941 годзе. 

1931 год. Нарадзіўся Ніл Гілевіч

Дзеяч беларускай культуры, пісьменнік, літаратуразнавец, перакладчык, фалькларыст, адзін з заснавальнікаў Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны і яго старшыня. Народны пісьменнік.

Кіраўнік працоўнай групы Вярхоўнага Савета па падрыхтоўцы праекту Закона Беларускай ССР аб мовах (1990).

Аўтар шматлікіх кніг паэзіі, п’ес, прац па літаратуразнаўстве і фалькларыстыцы.

У 20032013 гадах выйшаў яго 23-томны збор твораў.

Пераклаў на беларускую мову творы звыш 400 славянскіх паэтаў і пісьменнікаў. Творы самаго Ніла Гілевіча перакладаліся на шматлікія мовы. 

На яго вершы напісалі музыку М. Аладаў, А. Багатыроў, Я. Глебаў, Э. Зарыцкі, Л. Захлеўны, І. Лучанок і інш.

У гонар паэта названы прыватны Універсітэт імя Ніла Гілевіча з беларускай мовай выкладання.

1934 год. Памёр  Мітрафан Доўнар-Запольскі

Беларускі гісторык, этнограф, эканаміст, прафесар шэрагу ВНУ Украіны, Азербайджана, Беларусі, Расіі. 

Аўтар больш за 150 прац па гісторыі Кіеўскай Русі, Маскоўскай дзяржавы, Расіі, Літвы і Беларусі, па этнаграфіі Беларусі. 

Сустваральнік Археаграфічнай камісіі Інбелкульту. 

Па просьбе ўладаў БНР склаў «Мемарыял» («Асновы беларускай дзяржаўнасці»), выдадзены ў 1919 годзе на беларускай, рускай, нямецкай, французскай, англійскай мовах. 

Аўтар забароненай кнігі «Гісторыя Беларусі». 

1938 год. Падпісанне Мюнхенскага пагаднення (“Мюнхенская змова”) прэм’ер-міністрамі Вялікабрытаніі, Францыі, Італіі і рэйхсканцлерам Германіі Адольфам Гітлерам.

Заходнімі краінамі быў санкцыянаваны пачатак захопу Чэхаславакіі фашысцкай Нямеччынай. 

Прадугледжваліся перадача Нямеччыне Судзецкай вобласці Чэхаславакіі, задавальненне за кошт Чэхаславакіі тэрытарыяльных дамаганняў Венгрыі і Польшчы.

1939 год. Памёр Уладзіслаў Сівы-Сівіцкі (Стары Улас). 

Беларускі паэт. Дэбютаваў з вершамі ў 1907 годзе ў «Нашай ніве». 

Шэраг вершаў надрукаваныя ў «Анталогіі беларускай паэзіі» (1961), зборніку «Беларуская дакастрычніцкая паэзія» (1969).

У 1990 годзе выйшла яго кніга вершаў і публіцыстыкі «Год беларуса».

1989 год. У Мінску ўпершыню прайшоў «Чарнобыльскі шлях», прымеркаваны да гадавіны катастрофы на Чарнобыльскай АЭС у 1986 годзе. 

Арганізаваны Беларускім Народным Фронтам. 

Улады БССР прызначылі на гэты дзень суботнік, але ў мерапрыемстве прынялі ўдзел каля 30 тысяч чалавек, якія прайшлі праз цэнтр горада і правялі мітынг на плошчы Леніна (сённяшняя Незалежнасці).

Мерапрыемства пераўтварылася ў штогадовае апазіцыйнае шэсце, якое стала праводзіцца 26 красавіка ў Мінску і ў рэгіёнах краіны. 

Самы буйны «Чарнобыльскі шлях» прайшоў 26 красавіка 1996 года як найбольш напружаны пункт «Мінскай вясны—96». У ім узяла ўдзел каля 50 тысяч  чалавек. 

Адбываліся шматлікія бойкі з міліцыяй, арышты палітычных і грамадзянскіх актывістаў — усё пад лозунгамі пратэсту супраць палітыкі А. Лукашэнкі.

Лідар БНФ Зянон Пазняк пасля акцыі выехаў з краіны.

1994 год. Памёр Мікалай Казак

Беларускі мастак, класік геаметрычнага мастацтва.

Яго маніфэст «Physical Art — Action of Positive and Negative», напісаны ў Рыме параўноўвалі з творамі расійскіх канструктывістаў і Казімірам Малевічам.

Яго выставы ладзіліся ў ЗША, Італіі, Францыі, Аргенціне, СССР.

Чытаў лекцыі па мастацтве ў Беларускай хатцы ў Брукліне. 

Архіў дакументаў, рукапісы, малюнкі, здымкі (каля 350 адзінак) Казака захоўваецца ў Smithsonian Archives of American Art.

 

Апошнія навіны

На трасе Мінск-Магілёў легкавушка разбілася аб лася

Рэдкі выпадак аварыі на трасе М4 з удзелам жывёлы адбыўся ноччу 28 красавіка. Жыхар Чэрвенскага раёна, едучы…

29 красавіка, 2024

У Быхаве мужчына прабраўся ў нежылы дом і загінуў на пажары

Трагедыя адбылася вечарам 26 красавіка ў Быхаве на вуліцы Шчорса. Тут загарэўся нежылы дом, а…

29 красавіка, 2024

Кіберпартызаны атрымалі дадзеныя пра 40 000 даносчыкаў КДБ

“Суполка ананімных хактывістаў” паведаміла пра ўзлом сайта КДБ 26 красавіка. Яны заявілі, што афіцыйны сайт…

28 красавіка, 2024

В Польшу со своими гробами – размышления эмигранта

Прочитал в «Фэйсбуке» пост минчанки, которая живет в Польше. Девушка пишет, что ее родственники беспокоятся…

28 красавіка, 2024

В Кричеве ищут директора сельхозпредприятия

Готовы предоставить жилье в центре города и обещают большую зарплату.  Жилье в центре городу и…

28 красавіка, 2024

Мой личный Чернобыль. Трагедия глазами одного человека

Мне кажется, что чернобыльскую беду можно разделить на общую и личную. С одной стороны авария…

26 красавіка, 2024