Коды, якіх мы заслугоўваем: QR-рэвалюцыя вачыма жыхара Магілёўшчыны

З 1 ліпеня беларусаў чакае новая забава ў крамах — каб купіць малако ці шампунь, трэба будзе спачатку стаць крыху IT-спецыялістам. Новая сістэма сканіравання QR-кодаў набывае моц, і цяпер нават смятанку без DataMatrix не атрымаецца правесці праз касу.

На днях зайшоў у мясцовы «Еўраопт» па хлеб і малако. Звычайная справа: вітаешся з прадаўшчыцай Таняй, пытаешся пра здароўе, а яна табе ківае — жывём, маўляў. Але цяпер, перш чым узяць хлеб з малаком, трэба прайсці цэлы рытуал. QR-код адсканаваць. Не проста штрых-код, а менавіта QR, які называецца так дзіўна — DataMatrix. Як быццам мы з вамі не ў звычайнай краме на ўскрайку абласнога цэнтра, а на касмічным караблі, дзе ўсе тавары правяраюцца на прадмет легальнасці. Відаць, каб з іншай галактыкі кантрабанду не завезлі.

Калі ўпершыню пачуў пра навінку, вырашыў, што гэта яшчэ адзін спосаб пераканацца, што я невук і жыву ў дзяржаве, якая дбае пра маю адукацыю. Маўляў, хочаш есці — вучыся QR-амі карыстацца, інакш адгэтуль нават кавалак хлеба табе будзе недасяжны. “Ладна, — падумаў я, — добра, што мабільнік ёсць, нават амаль не зламаны”.

Але на практыцы гэта «амаль» стала праблемай. Каса самаабслугоўвання пасля сканавання штрых-кода просіць яшчэ і QR — а гэты код знаходзіцца так блізка ад звычайнага, што тэлефон, як і я, не можа разабрацца, за што хапацца. Першыя пяць хвілін змагання выглядалі забаўна — стаю і махаю пачкам масла, быццам сцягам на дэманстрацыі. Таня смяецца, касірка пажылая глядзіць з суперажываннем, а за мной ужо збіраецца нервовая чарга з такіх жа «экспертаў па лічбавізацыі», як і я.

Разумею, што ўся гэта QR-пастаноўка задумана дзеля барацьбы з нелегальнай прадукцыяй. Але ў мяне, шчыра кажучы, ніколі не было сумневаў у легальнасці мясцовага малака і сыру. Ці ўлады сур’ёзна мяркуюць, што ў наш «Еўраопт» раптам завязуць падробленыя ёгурты з Калумбіі? Што ж, цяпер ёсць прычына хвалявацца: а раптам!

Пакуль стаяў, размахваючы ўпакоўкамі, малады кансультант падказаў лайфхак: трэба, кажа, пальцам прыкрыць адзін код, каб іншы адсканаваўся правільна. Цяпер я сапраўдны маг QR-а, хоць і давялося гэтаму вучыцца на вачах ва ўсіх пакупнікоў. Чамусьці ўспомнілася, як гадоў дзесяць таму нас вучылі ў школе карыстацца электроннай поштай. Цяпер вось дараслі да таго, каб малако прабіваць праз код з «Матрыцы».

Дарэчы, кажуць, што можна яшчэ і дадатак спампаваць — ён табе падкажа, легальны прадукт ці не. Спампаваў. Ён мяне адразу сустрэў чырвоным сігналам на масла расійскага паходжання. Так і жывём цяпер: чырвоны — трывога, зялёны — жыць можна. Адчуваеш сябе агентам выведкі, якому далі сакрэтны інструмент праверкі ворагаў. Цяпер па сланечнікавы алей ежджу як на спецаперацыю, асабліва калі ён расійскі. Хто ведае, можа, нас цяпер па бутэльцы алею і вылічаць?

Што ж, з аднаго боку — забаўна. А з другога — сумна. Бо менавіта гэта і ёсць наша новая рэальнасць: замест таго, каб паляпшаць якасць, прыдумалі яшчэ адзін спосаб ускладніць жыццё пакупнікам. Пытанне толькі, ці стане ад гэтага наша жыццё хоць крышачку лепшым ці проста ператворыцца ў чарговы этап бясконцай беларускай «Матрыцы»?

Напэўна, QR-коды — гэта менавіта тое, што мы заслугоўваем. Хоць бы дзеля таго, каб было над чым пасмяяцца, калі чарговы код упарта не хоча сканавацца.

Якуб Ясінскі

Фота: smartpress.by