“Бабруйскі дуб-волат” пад пагрозай знішчэння

У Бабруйску працягваецца дыскусія пра будучыню дуба-волата. Толькі статус помніка ратуе 300-гадовае дрэва. 

У 2003 годзе Бабруйскі гарадскі выканаўчы камітэт аб’явіў батанічным помнікам прыроды мясцовага значэння “Бабруйскі дуб-волат”. А сёлета эксперты прапануюць пазбавіць дуб статуса батанічнага помніка, бо ён знаходзіцца ў аварыйна-небяспечным стане. Тлумачыцца гэта небяспекай для маёмасці і чалавечых жыццяў. Дуб-волат у Бабруйску расце ў цэнтры горада, побач з тратуарам і праезнай часткай, паміж будынкам УУС і крамай керамікі. 

Дыяметр ствала “Бабруйскага дуба-волата” роўны 1,4 м. У вышыню дрэва дасягае 28 метраў. Крона гарадскога старажыла распасціраецца на 17,1 м (прыкладна на 6 паверхаў) у напрамку з поўначы на поўдзень, на 24,2 м — з усходу на захад (8 паверхаў). Дуб захаваўся ў горадзе з часоў Рэчы Паспалітай. Мясцоваму старажылу больш за 300 гадоў.

У гэтым годзе Бабруйск наведалі эксперты навукова-практычнага цэнтра НАН Беларусі па біярэсурсах у рамках інвентарызацыі помнікаў прыроды рэспубліканскага і мясцовага значэння ўнікальных прыродных аб’ектаў у Магілёўскай вобласці. У сярэдзіне вегетацыйнага перыяду, калі жыццёвыя паказчыкі расліны найбольш вызначальныя, быў абследаваны і Дуб-волат. Выніковы акт канстатуе праблемны стан дрэва і рэкамендуе разгледзець пытанне аб спыненні функцыянавання яго як помніка прыроды. 

Чаму вякавое дрэва, якое вытрымала шматлікія войны, аблогі і пажары ў Бабруйску, пачало гінуць?

Святлана Цярэшчанка, кандыдат біялагічных навук, старшы навуковы супрацоўнік цэнтра з сумам канстатуе: 

“Пашкоджанні Дуба-волата ў Бабруйску звязаныя з натуральным разбурэннем. Дрэва страціла галіну першага парадку з часткай ствала. У месцы разгалінавання шкілетных галін з’явіліся дуплы, а трутавыя грыбы на ствале дрэва сведчаць аб наяўнасці ствалавой гнілі… Калі ламаюцца шкілетныя галіны, дрэвы губляюць устойлівасць. У Дуба-волата ў Бабруйску зламаная адна з буйных шкілетных галін, а другая мае нахіл каля 30 градусаў. Моцны вецер можа яе зламаць.”

На жыццяздольнасць раслін уплывае комплекс фактараў:  месца вырастання, наяўнасць ці адсутнасць шкоднікаў, хвароб, глебава-гідралагічныя, кліматычныя і іншыя ўмовы.

“Каранёвая сістэма дуба ў Бабруйску схільная да антрапагеннага прэса: у ёй адбываюцца парушэнні працэсаў цыркуляцыі вады і паветра, дрэва не атрымлівае дастатковай колькасці пажыўных рэчываў. Акрамя таго, на дуб аказваюць уздзеянне выкіды ад аўтамабільнага транспарту і прамысловых прадпрыемстваў” – тлумачыць Цярэшчанка.

Ахоўныя мерапрыемствы

У акце абследавання помніка прыроды эксперты высока ацанілі прыродаахоўную дзейнасць мясцовых арганізацый. КУП “ДЭП г. Бабруйска” у 2015 годзе сцягнула дрэва стальным абручом, які замацаваў расколіну ў драўніне ад канчатковага разлому. Супрацоўнікі прадпрыемства праводзяць мерапрыемствы з мэтай падаўжэння веку гарадскога волата: выдаляюць сухія галіны, дэзынфікуюць і пламбуюць расколіны антысептычнымі сродкамі. Але дрэва знаходзіцца ў аварыйным стане. 

Абмеркаванне на экспертным узроўні працягваецца. А грамадскія актывісты і эколагі турбуюцца, бо пазбаўленне статусу помніка амаль немінуча прывядзе да ліквідацыі аднаго з самых старых сведкаў мінуўшчыны Бабруйска. 

Фота: zviazda.by