«1 мільён знік беззваротна». Трагічная гісторыя беларускай кнігі. Не ўсё проста з ёю і цяпер

Да акупацыі Беларусі нацыстамі ў 1941 годзе Нацыянальная бібліятэка мела 3 мільёны экзэмпляраў розных дакументаў. У 1945-ым іх засталося – 320 тысяч. Вярнуць удалося блізу 700 тысяч. Не менш за 1 мільён знік беззваротна, адзначае генеральны дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Аксана Кніжнікава ў інтэрв’ю інфармагенцтву Белта.

«Як вы разумееце, гэта былі самыя каштоўныя кнігі», падкрэслівае яна.

Фонд галоўнай бібліятэкі краіны налічвае больш за 10 мільёнаў экзэмпляраў дакументаў

Аксана Кніжнікава гісторыю беларускай кнігі назвала трагічнай.

«Мы захавальнікі духоўнай кніжнай спадчыны. Наша задача яе захаваць, зберагчы і перадаць нашчадкам. Адзін з самых важных праектаў прысвечаны гісторыі фармавання бібліятэчнага фонду нашай бібліятэкі», – даводзіць яна.

Паводле Аксаны Кніжнікавай фонд галоўнай бібліятэкі краіны налічвае больш за 10 мільёнаў экзэмпляраў дакументаў. Сярод іх калекцыя рукапісных і друкаваных выданняў XV – пачаткі XXI стагоддзі.

фота: ww.nlb.by, Уласнасць Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі 

Па яе словах калекцыі пачалі збіраць адначасова з заснаваннем бібліятэкі ў 1922 годзе. У яе аснову ўвайшлі былыя магнацкія і дваранскія бібліятэкі, бібліятэчныя фонды розных устаноў, прыватныя кніжныя зборы знакамітых дзеячаў культуры, мастацтва, навукі.

Цяпер у Музеі кнігі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі разгорнутая

выстаўка «100 рарытэтаў: ад гістарычных кніжных калекцый да кніг сучаснага мастацтва». Экспазіцыя прысвечана гісторыі Нацыянальнай бібліятэкі, якая неўзабаве адзначыць сваё стагоддзе.

Пераслед прыватных цэнтараў кнігавыдання

Паводле звестак апублікаваных на сайце Рэспубліканскага інстытуту вышэйшай школы ў Беларусі ў 2021 годзе было выдадзена 4647 найменняў кніг агульным тыражом больш як 10 млн экзэмпляраў. Кнігавыданнем і распаўсюдам кніжнай прадукцыі займаюцца 23 субʼекты гаспадарання.

Незалежныя мэды  паведамляюць, што пасля пратэстаў 2020 году прыватныя цэнтры кнігавыдання трапілі пад падазрэнне ў супрацоўніцтве з апазіцыяй. Сёлета з 16 траўня паводле рашэння Міністэрства інфармацыі на тры месяцы прыпыненая дзейнасць выдацтваў «Лімарыус» «Кнігазбор».

фота: з адкрытых крыніцаў у інтэрнэце

Падставай стала, нібыта, невыкананне тэрмінаў звароту ў ведамствы з паведамленнем аб змяненні звестак, якія падлягаюць уключэнню ў Дзяржаўны рэестр выдаўцоў, вытворцаў і распаўсюджвальнікаў друкаваных выданняў.

«Лімарыус» займалася выданнем навуковай, метадычнай і класічнай жа мастацкай літаратуры, у асноўным на беларускай мове.

«Кнігазбор» жа займаўся выданнем беларускамоўнай літаратуры: твораў сучасных аўтараў, класікаў беларускай літаратуры, кніг для дзетак.

Раней на тры месяцы спынілі дзейнасць выдавецтва і друкарні «Медысонт». Яго звінавацілі ў парушэнні закону Аб выдавецкай справе ў Рэспубліцы Беларусь. У выдавецтве друкавалі кнігі, якія пазней улада прызнала экстрэмісцкімі.

фота: zviazda.by, Уласнасць газеты “Звязда”

 

Дзейнасць яшчэ аднаго прыватнага выдавецтва «Галіяфы», якое спецыялізуюцца на выданні беларускамоўнай літаратуры, прыпыненае на з месяцы з прычыны парушэння тэрмінаў звароту ў Міністэрства інфармацыі з апавяшчэннем аб змяненні звестак, якія падлягаюць уключэнню ў Дзяржаўны рэестр выдаўцоў, вытворцаў і распаўсюджвальнікаў друкаваных выданняў

Пад пераслед трапіла і новая кнігарні «Кнігаўка», якая мелася прадаваць кнігі выдавецтва «Янушкевіч». Дырэктар Андрэй Янушкевіч і супрацоўніца крамы Наста Карнацкая былі затрыманыя. Абодвум прысудзілі адміністрацыйны арышт – Янушкевічу 10 дзён, а Карнацкай – 13 дзён. Янушкевіч з ізалятару часовага ўтрымання не выйшаў па сканчэнні «Сутак».

загалоўнае фота: biblii_f._skoriny.jpg, “Уласнасць Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі”